Soto ayam

Indische kippensoep dus. En in dit geval een heuse maaltijdsoep want goed gevuld.

Nou zijn er twee manieren om te beginnen met een soto ayam: bouillon trekken van kip, of kant en klare bouillon gebruiken. Voor echte liefhebbers van soep (of misschien bedoel ik: liefhebbers van echte soep) is dat een no-brainer want de lekkerste bouillon maak je zelf.
Ja. Maar…

De soto ayam die ik maak (en jij straks ook) leunt niet per se op de aanwezigheid van een mooie, rijke, zelfgetrokken bouillon; mijn soto moet ’t hebben van een geweldige boemboe en smakelijke ingrediënten. Daarbij komt nog dat ik ten eerste de geur van zo’n zacht kokend karkas niet echt aangenaam vind en ten tweede het zeven van een bouillon beschouw als een tijdrovende en vervelende kliederklus.
Ineens moet ik denken aan de eerste keer dat ik zelf bouillon had gemaakt…
“Wat doe je Sjoerd?”
“Ik ben bouillon aan ’t zeven.”
“Ja, duh, dat zie ik ook wel, maar dat doe je toch niet daarmee?!”
“Nou, gaat toch goed zo? Kijk, al die kleine, vieze fliebeltjes houdt ‘ie tegen.”
“En waar heb je dat vandaan dan?”
“Naast jouw bed, in een doosje.”
“Ben je gek geworden of zo, die panty was net nieuw!”
“Ajoh, kan toch wassen?”
“Djeezus…”

De tweede keuze die gemaakt moet worden, betreft de kip. Welke dan? Hele braadkip? Kippenbouten? Kipfilet?
Ik zeg: “Zelf kiezen.” Voor wat mijzelf betreft, soms gebruik ik kippenbouten: eerst braden, dan af laten koelen, vlees van de botjes halen en dan in de soto mikken. Maar soms gebruik ik kipfilet: in dunne plakjes snijden, insmeren met asem en bestrooien met wat zout en peper, in laten trekken, eventjes meebakken met de boemboe en dan de soto in.

Overigens ken ik lui die zonder pardon een complete poot – of erger nog, een stuk karkas – op jouw bordje kwakken, maar ik vertik het om mijn vrienden op te zadelen met het gesukkel om die poot zelf te moeten ontleden. Het ziet er trouwens ook niet echt fraai uit dan, vind ik (google, afbeeldingen, sup ayam).

Okee, bijna klaar met mijn geouwehoer. Ik heb in dit recept gekozen voor kant en klare bouillon en kipfilet. Maar eerlijk is eerlijk, het vlees van een braadkip of kippenbouten is smakelijker, alleen wel veel meer werk. Nóg meer werk, moet ik eigenlijk zeggen want deze soto ayam maak je niet zomaar eventjes. No, Sir!

Smakelijker dan bouillonblokjes en 20 miljoen keer sneller dan zelfgemaakte bouillon. (Plan A)

Smakelijker dan bouillonblokjes en 20 miljoen keer sneller dan zelfgemaakte bouillon. (Plan B)

Wat hebben wij nodig?

Boemboe:

4 niet zulke grote sjalotjes
4 teentjes knoflook *
1 theelepel djahe *
1 theelepel kunjit *
1/4 theelepel ketoembar *
3 geroosterde kemirinootjes *
1 1/2 theelepel trassi *
2 theelepels sambal badjak *
beetje versgemalen peper *

alles met * vermalen in de blender en daarna verder fijnwrijven in de cobek.
De sjalotjes moeten in kwart ringetjes worden gesneden en mogen niet mee in de blender of cobek.

Overige ingrediënten:

ongeveer 500 gram kipfilet (of 4 kippenbouten)
3 cupjes of een pot speciale kipbouillon (zie foto’s hierboven)
2 rode pepers
1 eetlepel ketjap manis
2 kleine blaadjes salam, of 1 grote
4 blaadjes djeroek poeroet
1 spriet sereh
Chinese kool
taugeh (je gebruikt ongeveer een handvol per persoon)
4 grote aardappels, kruimig kokend
1 prei
3 groene stengels van bosui

zout
versgemalen peper
asem (gezuiverde tamarinde, in potjes te koop bij de toko)
1 zakje lontong (te koop bij de toko)
gekookte eitjes (1 per persoon)
gebakken uitjes (kant en klaar te koop)
1 pak so-oen (sohun, glasmie, te koop bij de toko)
kokosblok
verse selderij

Pakje so-oen van de toko – dit is NIET hetzelfde als mie hoen.

Stap 1
Leg een zakje lontong in een pan (zakje moet voldoende ruimte hebben om lekker languit te liggen), pan de op 1 na kleinste pit, vul de pan met ruim, koud water, schep er een kwart theelepel zout bij en 50 gram in stukjes gehakte kokosblok. Breng ’t, met het deksel op de pan, aan de kook, zet daarna het gas op laag, deksel schuin op de pan en laat ’t daarna 50 tot 60 minuten heel zachtjes bubbelen – draai het zakje halverwege om. Daarna afgieten en het zakje ergens ophangen of anders in een vergiet leggen en minstens een uur met rust laten laten.

N.B. Zakje lontong moet kunnen drijven.

Stap 2
Aardappels schillen, koken (niet langer dan 20 minuten), afgieten en in een zeef of vergiet af laten koelen. Kook tegelijkertijd even wat eitjes.

Stap 3a – als je kipfilets gebruikt
Spoel de kipfilets af met koud water, droogdeppen met keukenpapier, vieze stukken wegsnijden en dan de kipfilets in plakjes snijden van ongeveer een halve cm dik. Plakjes een beetje insmeren met een mengsel van 1 theelepel asem, een kwart theelepel zout en een beetje versgemalen peper en dan bewaren in een bakje met deksel.

Stap 3b – als je kippenbouten gebruikt
Spoel de kippenbouten goed af met koud water, droogdeppen met keukenpapier, zout en peper erop, even aan twee kanten bruin aanbakken in een laagje olie of braadboter en dan 45 minuten tot een uur heel zachtjes laten sudderen met het deksel op de pan.
Daarna haal je de kip eruit en pluk je het bruikbare vlees van de botjes. Bewaren in een bakje met deksel.

Stap 4
Maak de taugeh schoon: haal de bruine staartjes eraf en verwijder de groene en/of bruine vliesjes. Spoel de taugeh daarna af – en was je handen ook even goed – en bewaar de taugeh in een pannetje met koud water.

Stap 5
Snij de prei in de lengte doormidden en doe mooie halve ringetjes maken. Spoel ze af in een zeef of vergiet met veel, koud water. Laat ’t even uitlekken. Snij de rode pepers in de lengte doormidden, verwijder de zaadlijsten, en snij de pepers in halve ringetjes. Overigens, van mij mag je dat binnenwerk ook gewoon laten zitten (dan kun je hele ringetjes snijden i.p.v. halve) maar dan wordt de soto dus wel meer pedis. Dat je dat weet.
Snij ook de groene stengels van de bosui in kleine ringetjes. Alles even bewaren in een bakje met deksel.

Stap 6
Snij wat Chinese kool in kleine stukjes, afspoelen in een vergiet met koud water, uit laten lekken en bewaren in een bakje met deksel.

Stap 7
Pak de afgekoelde aardappels, snij er kleine blokjes van en frituur ze goudbruin. Uit laten lekken in een vergiet met keukenpapier en strooi er een klein beetje zout over.

Stap 8
3 cupjes kipbouillon in anderhalve liter koud water leeggooien en aan de kook brengen, zodra het kookt zet je pan (deksel erop laten) op de kleinste pit met gas op de laagste stand.

Stap 9
Sjalotjes snijden, boemboe maken en dan een scheut olie (4 eetlepels of zo) verhitten in de wadjan en eerst de ui fruiten gedurende 1 minuut. Daarna de boemboe toevoegen (let op: het vuur mag niet te hoog nu) samen met de ketjap manis, salam, djeroek poeroet en sereh. Nog 1 minuut fruiten die hele bende, regelmatig omscheppen. En als je kipfilets gebruikt, moet je gelijk verdergaan met stap 9-1.
Als je kippenbouten gebruikt, moet je nu het gas uitzetten en de boemboe inclusief de blaadjes enzo bij de bouillon gooien en verdergaan met stap 9-2.

Stap 9-1, als je kipfilet gebruikt
Gooi de plakjes kipfilet bij de boemboe, mee laten bakken en alsmaar omscheppen gedurende een minuut of zo en zet dan het gas uit. Kieper alles in de bouillon (alles, zei ik, dus ook de salam, djeroek poeroet en sereh). Even goed roeren en dan het deksel er weer op.

Plakjes kip in de boemboe.

Stap 9-2, als je kippenbouten gebruikt
Haal het kippenvlees uit het bakje en gooi het in de bouillon. Even goed roeren en dan het deksel er weer op.

Intermezzo…
Zodra ik de bouillon klaar heb, en ik de boemboe (inclusief de salam, djeroek poeroet en sereh) en de kip er bij heb gegooid, laat ik alles afkoelen en zet het vervolgens een nachtje in de koelkast opdat de kruiden enzo hun werk nog extra lang kunnen doen. De dag daarop is de bouillon (nog) veel lekkerder. (En als ik dan verder ga met koken, zet ik de pan met bouillon op een kleine pit en laat ‘m langzaam heet worden (ik laat ‘m niet koken).

Stap 10
Gooi de gesneden prei, pepers en bosui in de bouillon.

Note: als je weet dat je niet alle soto ayam in 1 keer gaat opeten, is het raadzaam om de prei, lombok en bosui in kleinere porties te verdelen en vervolgens toe te voegen aan de bouillon die je wél gaat eten. Zo blijft de prei, lombok en bosui mooier – hoe langer in de pan, hoe lelijker het er gaat uitzien.

Stap 11
Duw het vogelnestje so-oen in een pan met kokend water en laat het 4 minuten staan (af en toe roeren/omscheppen), zorg ervoor dat de so-oen helemaal kopje onder gaat. Daarna afgieten en de so-oen in kleinere stukken knippen. (Heel soms kom ik so-oen tegen waar een draadje omheen zit – om de boel bij elkaar te houden – dat niet gaar wil worden. Als jij er ook zo eentje tegenkomt moet je ‘m er dus uitvissen en weggooien.) Bewaar de so-oen even in een bakje met deksel.

Stap 12
Pak de lontong en snij ‘m voorzichtig in duim-dikke plakken – met een kartelmes gaat dat ’t makkelijkst, alleen het onderste laagje plastic kun je beter met een gewoon mes doorsnijden. (Adviestip voor de beginner: lontong is kleefrijst en plakt graag aan jouw mes, elke keer even afspoelen vergemakkelijkt het snijden.) Die plakken snij je vervolgens met een gewoon mes in 3 stukken. Even bewaren in een bakje met deksel.

Stap 13
Kieper het pannetje met de taugeh leeg in een vergiet en schenk anderhalve liter kokend water over de taugeh. Direct naspoelen met veel en koud water. Even uit laten lekken.

Stap 14
Pak een diep bord en daarop leg je een handjevol so-oen, daarnaast leg je wat Chinese kool, daarnaast wat blokjes lontong en daarnaast een handjevol gefrituurde aardappelblokjes.

Kom maar op met die bouillon…

Proef de bouillon eerst even, misschien wil je er nog wat zout bij. Vervolgens schep je met een grote soeplepel wat bouillon op het bord –  het is niet de bedoeling dat je het bord helemaal tot de rand vult, een laagje bouillon van zo’n twee centimeter is voldoende. Dit is het moment dat ik het bord nog even (30 seconden) in de magnetron zet om de bouillon heet genoeg te krijgen. Daarna schep ik er een beetje kip op, taugeh, misschien wat gefruite uitjes, gekookt eitje (doormidden gesneden) en soms, als ik eraan denk, wat fijngesneden selderij. Goed, 1 bord klaar om te serveren. Next!

Uiteraard serveren wij er kroepoek oedang bij, gebakken uitjes en sambal oelek.
(Ik denk dat ik nog wel een lekkere sambal goreng weet die goed bij deze soto past, foto + recept plak ik er nog wel een keertje bij.)

Enfin, veel plezier met koken he. En straks, als klaar, lekker eten!