Sate babi – special – wintersate

Daar sta ik dan, een beetje sip naar buiten te turen. Binnen ligt een grote schaal met een berg sate babi, klaar om geroosterd te worden, maar buiten regenen de mussen van het dak.
Met zulk weer zei mijn oma altijd: “Het regent paarde-ogen, Joedie, je kunt maar beter binnen blijven.”
*Zucht* Binnen blijven ja. Wat een takkeweer!
En wat dan te doen met die sate babi? Inpakken in plastic zakjes, bewaren in de koelkast en wachten tot het droog wordt? Dat kan. Maar ik wil eigenlijk NU sate eten.

De laatste keer dat ik lekker buiten stond te roosteren (was dat niet vorige week?) werd ik overvallen door een plensbui. Djeezus wat een gesukkel, in de ene hand een paraplu en in de andere hand mijn kiepas. “Sjoerd, wij moeten een Plan B bedenken,” zei ik toen tegen mijzelf…

Plan B
Nog niet zo lang geleden hebben wij een nieuwe oven gekocht, fornuis, whatever. Met werkende grill. Aha, met werkende grill! Daar kunnen sateetjes onder!
Enfin, om een lang verhaal kort te houden (voor zover mogelijk, bij mij), wanneer het onmogelijk is om buiten sate te maken, grill ik ze in de oven. Het is natuurlijk niet optimaal want roosteren boven houtskool blijft het allerlekkerst, maar hé, het heet niet voor niets Plan B.

Roosteren vs grillen
De voorbereiding, vlees snijden, marinade maken, sateetjes rijgen, etc., blijft hetzelfde. Alleen wordt er niet geroosterd maar gegrilld. En op een bepaalde manier vind ik dat grillen nog leuk ook. Het gaat in ieder geval beduidend sneller dan het zorgvuldig opbouwen van een mooie houtskool-gloei (waarbij je het risico loopt dat een dikke spettervonk van een glazig stukje houtskool een naar gaatje in de mouw van je net nieuwe overhemd brandt, maar dat terzijde).

Naar gaatje…

Genoeg gekletst. Laten we het recept maar gaan doen. Wat hebben wij nodig?

500 – 600 gram varkenshaas , in dobbelsteenformaat gesneden – voor dit recept heb ik 2 varkenshaasjes gebruikt, in totaal had ik ietsje meer dan 600 gram.
(Overigens, voor alle bijdehandjes die van mening zijn dat je ook heel goed sate babi kunt maken van andere stukken van het varken: ja, jullie hebben gelijk, maar dit recept gaat nou eenmaal over varkenshaas.)
ca 150 gram ui, niet al te klein gesneden
4 teentjes knoflook, in stukjes gesneden (elk teentje in 8 stukjes, of zoiets)

Ui en knoflook, niet al te klein gesneden want het moet, na het marineren van het vlees, makkelijk verwijderd kunnen worden.

Boemboe:
1 theelepel ketoembar *
halve theelepel djinten *
halve theelepel djahe *
halve theelepel laos *
kwart theelepel koenjit *
halve theelepel zout *
beetje versgemalen peper *
2 theelepels sambal oelek *
1 theelepel citroensap *
1 theelepel gula djawa *

alles met * in de cobek gooien en dan fijnwrijven

5 eetlepels ketjap manis

________________________

Stap 1
De stukken ui fruiten in 2 eetlepels olie op gematigd vuur (ui mag niet bruin worden) gedurende 1 minuut, regelmatig omscheppen.

Stukken ui in de wadjan.

Stap 2
Stukjes knoflook toevoegen en door de stukken ui mengen, daarna de boemboe erbij en goed vermengen. Nog 1 minuut zachtjes bakken op gematigd vuur.

Ui, knoflook en boemboe in de wadjan.

Stap 3
Ketjap toevoegen, even goed roeren en dan het gas uitzetten. Alles overgieten in een grote bak (die afgesloten kan worden) en af laten koelen.

Ui, knoflook, boemboe en ketjap in de wadjan.

Stap 4
Als de marinade helemaal is afgekoeld, gooi je de stukjes satevlees erin. Goed vermengen, deksel op de bak en in de koelkast ermee. Morgenochtend gaan we verder…

Satevlees in de marinade.

early next morning: Stap 5
Bak uit de koelkast halen en alles even een paar keer omscheppen. Hup, weer terug in de koelkast en ongeveer 2 uur voordat je wil gaan eten er weer uithalen.

Stap 6
Satestokjes in een bak met lauw water leggen Of in een glas zetten, kan ook. (Als je nou alle stukjes vlees geteld had, zou je weten hoeveel stokjes je nodig hebt – ha, maar dat heb je niet gedaan he? Nee.) Ik laat de stokjes minstens een uur in hun badje dobberen.

Stap 7
Vlees uit de bak met marinade halen, stukken ui en knoflook verwijderen en het vlees droogdeppen met keukenpapier. Overigens moet je proberen ook alle fliebeltjes van de sambal (ook de zaadjes) van het vlees te halen want het verbrandt onder de grill (ook op het houtskool trouwens). Het vlees moet nu niet meer terug in de koelkast.

Satevlees drooggedept (als het nou lekker weer is, rijg je ze aan stokjes en kun je ze buiten op houtskool gaan roosteren).

Stap 8
(Als de stokjes minstens een uur in het water hebben gelegen, kun je beginnen met rijgen.) Maak sateetjes en leg ze op het ovenrooster. Leg ze niet allemaal tegen elkaar aan en controleer even of alle sateetjes daadwerkelijk onder de ovengrill komen te liggen (de oppervlakte van het rooster is groter dan de grill).

Vol is vol, op een gegeven moment…

Adviestip: je kunt de stukjes vlees beter aan een stokje draaien dan duwen. Maar dat wist je natuurlijk al. En zorg ervoor dat de punt van het stokje niet door het laatste stukje vlees steekt, dat staat erg amateuristisch. En, nog een en, duw de stukjes vlees niet in elkaar tijdens het rijgen maar zorg er wel voor dat je tussen de stukjes vlees geen stokje kunt zien.

Stap 9
Zet de oven op de grillstand, 220 graden. Leg een stuk aluminiumfolie of bakpapier op de bakplaat en schuif die onderin de oven, dit is bedoeld om het vocht dat uit de sateetjes gaat lekken op te vangen. Dat scheelt straks schoonmaakwerk.

Stap 10
Als de grill de gewenste temperatuur heeft bereikt, schuif je het ovenrooster met de sateetjes in de oven op ongeveer 10 cm afstand van de grill. Deurtje dicht en 5 minuten laten grillen. Daarna haal je het rooster eruit en leg ‘m ergens neer. Draai de sateetjes om, de reeds gegrillde kant moet naar beneden, en schuif het rooster weer in de oven. Laat de sateetjes nu zo’n 3 minuten grillen en dan zijn ze klaar.

Note: de genoemde tijden (5 en 3 minuten) zijn voor mij voldoende om goede sateetjes te krijgen, echter, dat wil niet zeggen dat het voor jouw sateetjes ook voldoende is. Het hangt o.a. af van de grootte van jouw stukjes satevlees en de temperatuur van de grill. Elke oven is anders en 220 graden op de instelknop is niet per se 220 graden qua temperatuur van de grill (elk apparaat heeft een afwijking, net als veel mensen). Wat ik ermee wil zeggen, is dat de door mij genoemde tijden niet absoluut zijn. Je moet het gewoon een paar keer uitproberen en dan weet je wel hoe het bij jouw oven het beste werkt. Okee?

Update: ik heb vandaag sate ayam gemaakt en de grilltijden voor kipvlees zijn iets anders,  eerst 3 minuten, dan omkeren en weer 3 minuten. Klaar. En lekker mals nog. De grilltemperatuur blijft overigens hetzelfde.

Sate babi en saus
Heel veel mensen eten pindasaus bij de sate babi, sterker nog, heel veel mensen verdrinken hun sateetje het liefst in een tsunami van (bleke) pindasaus. Twee woorden schieten mij daarbij te binnen: Belanda en Zonde.
Ik stel voor dat wij de pindasaus inruilen voor een sausje op basis van ketjap manis. Al was het maar voor 1 keer, om het uit te proberen. (Durf te leven!)

Zooooo lekker.

Nou, hier, pak aan, reseppie:
(update: ik heb het oude recept ietsje aangepast, dit sausje is ook geschikt voor mensen die geen trassi eten maar wel een lekker sausje willen om op de lontong te scheppen – wist je dat dat erg lekker is?)

5 eetlepels ketjap manis
halve theelepel limoensap
halve theelepel djahe
1 klein sjalotje, kleingesneden
1 teentje knoflook, fijngesneden
ca een halve theelepel sambal oelek (voor beginners, gevorderden doen lekker meer)
optioneel: 1 rode lombok in kwart ringetjes gesneden (zaadlijst verwijderen)

2 eetlepels olie verhitten, sjalotje ongeveer een minuut fruiten op niet al te hoog vuur (sjalotjes mogen niet bruin worden), daarna knoflook, djahe en sambal erbij en even goed roeren gedurende een halve minuut en dan limoensap en ketjap toevoegen. Goed roeren en klaar ben je. Gas uit en overgieten in een kommetje, lombok (als je wil) toevoegen en klaar.

Wanneer de sateetjes klaar zijn, leg ik ze op een schaal en giet er wat van de ketjapsaus overheen (soms strooi ik er ook nog een handjevol gebakken uitjes overheen) en dan doe ik de keukendeur op slot en vreet ze allemaal zelf op. Lekker!

Sate babi, de wintercollectie. Eten totdat je ploft!
***

Tot slot: soms hou ik ongegrillde/ongeroosterde (rauw dus) sateetjes over (echt een zeldzaamheid), die stop ik in een plastic zakje en dat leg ik in de koelkast. De volgende dag dienen ze dan als ontbijt.

Kan makkelijk een nachtje bewaard worden in de koelkast.