Bij Indo food hoort sambal, net zoals mayo bij patat en knoflooksaus (en financiële steun) bij de Griek. Alleen, de vraag is: “Welke sambal dan?” Er zijn er wel dui-zen-den! Nou, okee, dat is schromelijk overdreven, maar veel zijn er wel. Op mijn aanrecht staan er altijd minstens drie: sambal badjak, sambal trassi en natuurlijk good-old sambal oelek en als ik dan eens een andere nodig heb, laat ik mopje die meenemen van de toko. Echter, soms is het ook leuk om er zelf eentje te maken. Eentje die precies past bij het gerecht dat op de planning staat. Zo was ik al een week of wat aan het klojangen met een nasi goreng waarin ik per se een roerbak-mix wilde verwerken. En toen ik (eindelijk) had besloten welke groenten dat dan moesten zijn, vond ik dat er een speciale, zelfgemaakte sambal bij moest. “Uiteraard,” zegt mijn vriendin dan, “want waarom zou Slomo makkelijk doen als het ook moeilijk kan?”
Enfin, ik lekker aan de gang met lomboks en madame Jeanettes en tomaten en gember (“Mop, ik heb meer lomboks nodig!”) en uiteindelijk heb ik een sambal gemaakt die past bij mijn nieuwe nasi goreng: lekker pedis, zoetig en beetje met gembersmaak. Erg lekker, althans, dat vind ik. Mopje vertikt het mij te helpen met proeven (“Echt niet Sjoerd, dat ga ik niet proeven hoor!”) dus moet ik leunen op alleen mijn eigen oordeel. Ik stel voor dat jij deze sambal even maakt – en dan ook gelijk de nasi goreng slomo istimewa die er bijhoort – en mij dan even laat weten of ‘ie okee is of niet. (Dan kan ik het recept misschien wel voor debiel veel geld verkopen! En dan word ik rijk, en dan koop ik een grotere keuken met een ander huis er omheen, enne… enne… ‘Snap out of it, Sjoerd!’)
Okee, wat hebben wij nodig?
ca 30 gram madame Jeanette (steeltjes er al af)
ca 80 gram rode lombok (steeltjes er al af)
ca 230 gram ontvelde tomaat in blokjes gesneden
3 eetlepels gembersiroop
3 theelepels gula djawa
1 theelepel ketjap manis
kwart theelepel citroensap
Boemboe:
ca 40 gram gepelde sjalotjes
1 teentje knoflook
1 theelepel trassi
1 theelepel laos
iets meer dan een halve theelepel djahe
kwart theelepel kentjoer
kwart theelepel zout
Mooie pepers, mooie kleurtjes!
Stap 1
Tomaten ontvellen en in kleine blokjes snijden – ik heb 3 niet zulke grote tomaten gebruikt en dat leverde 232 gram aan blokjes (en sap) op.
Stap 2
Boemboe fijnmalen/fijnwrijven in de blender/cobek.
Note: soms zit er niet zoveel ui of sjalotjes in de boemboe en dat maakt het lastig om te blenderen (zelfs als je de Magic Bullet gebruikt). Dat is makkelijk te fixen door wat water toe te voegen, je krijgt dan weliswaar een waterige boemboe (duh) maar dat komt wel goed tijdens het fruiten omdat het water dan verdampt.
Stap 3
Madame Jeanettes en lomboks fijnmalen in de blender – ik heb 5 grote lomboks (79 gram zonder steeltjes) en 3 Jeanettes gebruikt (28 gram zonder steeltjes).
Note: ook in dit geval geldt dat het blenderen makkelijker gaat wanneer je een beetje water toevoegt.
Boemboe, gemalen pepers en blokjes tomaat.
Stap 4
Boemboe fruiten gedurende 2 minuten in 3 theelepels olie. Vervolgens de fijngemalen madame Jeanettes/lomboks erbij en dan nog 2 minuten bakken (zachtjes bakken, het mag niet debiel spetteren). Dan de gembersiroop erbij, goed vermengen, dan iets meer dan de helft van de tomaatblokjes erbij, goed vermengen en dan de gula djawa, citroensap en ketjap erbij. Wederom goed vermengen en nog 2 minuten zachtjes laten bakken – blijven roeren en zo, het is de bedoeling dat de massa een beetje indikt – en dan het gas uit. Alles in een bak of kom scheppen en de rest van de tomaatblokjes er doorheen mengen. Klaar.
Note: ik wil nog even iets vertellen over de gembersiroop. Normaal gesproken gebruik ik Chinese gembersiroop van het merk Ambition, maar soms is ‘ie ineens op en dan moet ik een andere gebruiken. Omdat ik wel ‘ns kopi met gember maak, hebben wij ook nog gembersiroop in huis waarvan ik het vertik om het merk te noemen. Echter, wat mij opviel bij nadere inspectie, het is wel gembersiroop met gember extract. Inmiddels heb ik nog een ander merk gekocht en daarin zit, net als in die van Ambition, gember aroma. Het spreekt voor zich dat de smaken niet allemaal hetzelfde zijn, nog even afgezien van extract versus aroma, de ene is zoeter dan de andere. Ergo, de keuze van de gembersiroop bepaalt (mede) hoe de sambal uiteindelijk smaakt. Dat je dat wel even weet.
Wat en leuke site is dit. Gevonden tijdens het ‘wild’ surfen omdat ik iets bijzonders met good old varkenshaasje wilde doen.
Sjoerd, you are the best! ?
Dan ben ik benieuwd wat je uiteindelijk gaat doen met varkenshaas… (sate babi!)
Grrrroet van Sjoerd
Hoi Sjoerd, alles wel daar? Heb vanmorgen weer een voorradje van deze super lekkere sambal gemaakt. Potje extra voor collega Jan die vandaag z’n laatste dienst heeft bij ons op het bureau. Hij vindt jouw sambal zo lekker! Dus, mede namens de collega’s, terima kasih banyak! Wederom….grinnik….
Ibu sayang….., da’s lekker, Sjoerd! De collega’s op het werk begonnen al subtiele (not…) hints af te werpen dat de sambal op dreigde te raken…. En dattie gerust wat meer pedis mocht wezen…. Ha! Morgen avonddienst….kijken wie er het eerst om een tissue roept….of z’n ibu…..grinnik….
Sjoerd, ik maak soms een sambel, deze vind ik erg lekker…
Sambal Badjak
Ingrediënten
8 flinke sjalotten
3 eetlepels olie
250 gram rijpe pepers
8 tenen knoflook
Een stukje trassi van 1,5 x 1,5 centimeter
1 schijf goela djawa
Sap van een citroen
4 eetlepels ketjap manis
Bereiding
Maak de sjalotten schoon en maak ze fijn in de vijzel of keukenmachine.
Verhit de olie in een koekenpan en fruit hierin de sjalotjes op laag vuur maar laat ze niet bruin worden.
Snijd de stengelaanzet van de pepers, maak ze fijn in de vijzel of keukenmachine en doe ze bij de sjalotjes in de pan.
Maak de knoflook, pers ze uit en doe in de pan.
Hak de trassi en goela djawa fijn en doe in de pan.
Knijp het sap uit de citroen boven de pan en voeg de ketjap manis toe.
Laat de sambal pruttelen tot ze droog is en doe over in uitgekookte glazen potjes. Let op, deksels ook uitkoken.
Groet van Peter
O mijn God, Peter, zoveel ketjap?!
Nou ja, als je het lekker vindt, waarom dan niet?
Leuk ook, die foto.
Grrrroet van Sjoerd
Jazekers, maar deze sambal was wel errug lekker!!!
Groet van Peter
Hallo Sjoerd,
Weer iemand die enthousiast wordt van je aansprekende recepten en schrijfstijl. Ik zie het helemaal zitten en ga er morgen aan beginnen.
Toch gelijk al een vraagje voor de zekerheid. Van de pepers die in deze sambal gaan hoeven zeker niet de zaden en zaadlijsten verwijderd te worden?
En eh ik heb al wat verse/diepvries laos en kentloer gekocht, gelden daarvoor dezelfde hoeveelheden? Later zag ik in een ander hoofdstuk pas dat de kentjoer beter in poedervorm aangeschaft kan worden. Ik hoop trouwens dat het goed gegaan is want er stond niks op de zakjes in de diepvries dus de dame in de toko begon aan de inhoud te snuffelen en zie toen “dit moet het zijn”.
Groetjes,
Jan
Ha die Jan,
goed te horen (lezen) dat je enthousiast bent geworden! En dan nu de keuken in…
ja, de zaadlijsten moet je laten zitten (want anders is het lang zo pedis niet meer en dat is zonde). En voor wat betreft de verse laos en kentjoer: eigenlijk gebruik je die als je een ervaren kok bent omdat je dan wel weet hoeveel wortel je moet gebruiken om tot het equivalent te komen van bijvoorbeeld 1 theelepel poeder.
Daarbij komt nog dat het voor velen makkelijker is om aan poeder te komen dan aan verse spullen – overigens kookt het ook makkelijker als je een recept gewoon 1 op 1 kunt overnemen.
Verse kentjoer is, vergeleken met djahe en laos, de kleinste wortel. Djahe is dik en laos is een wortel met uitsteeksels. Zonder te ruiken kun je ze zo herkennen.
Heb je hier iets aan?
Grrrroet van Sjoerd
Hoi Sjoerd,
Dank voor je snelle reactie.
Ja ik dacht al dat de pep in de zaadlijsten zat want als ik die, zoals soms in recepten staat, wegsnijd dan proef je niet veel meer. Toch klinkt het wel spannend met zoveel pepers, ’s kijken of ik moediger ben dan je vriendin en durf te proeven 🙂
De kentjoer is inderdaad de kleinste dus dan heb ik de goede.
Ik heb net even op internet zitten zoeken en kwam op de volgende site wat info tegen over vers vs. poeder voor de laos kentjoer en gember. Ik hoop dat dat een beetje klopt, ’t is ook zonde om de wortels nu weg te gooien en weer naar de toko te gaan voor poeder. Laos en gember poeder heb ik nog wel.
http://www.dekooktips.com/warenkennis/waren.htm
Ik ga er mee aan de slag, probeer het met 1cm kentjoer wortel.
Bedankt,
Jan
Nee, tuurluk niet weggooien die wortels. Invriezen kan heel goed, maar dat terzijde.
Het nadeel van, zoals sommige sites zeggen, een vingerlengte, of 1 schijfje, is dat je nooit weet hoe dik dan. En dan wordt het onnauwkeurig. (En daar heb ik een hekel aan omdat ik vind dat je de lezers niet moet laten zwemmen.)
Mijn vriendin is een mietje 😉
Zo, voorzichtig een beetje sap van de roerspaan op m’n vinger gedaan en afgelikt…….
Oeioei das wel pittig zeg! En daarvan moeten er 6 eetlepels in de Nasi goreng slomo istimewa?
Oké dan we proeven wel even tijdens het nasi maken en met eerst 3 eetlepels viel het zo mee dat de volgende 3 er ook bij gingen. Al met al werd het qua smaak wel een succes alleen de structuur leek niet op de foto bij het recept. Het opbakken van het geheel (laatste fase) ging niet zo goed. ik denk dat de wok een beetje te klein was, hij was zo vol dat ik niet meer zo goed kon omscheppen.
Volgende keer de laatste fase in een grotere wok….. want we geven niet op!
Jij bent goed bezig, Jan!
En voor wat die wok betreft: als je niet naar hartelust kunt omscheppen, is het schier onmogelijk om de nasi goreng droog (droger) te krijgen. Hoe groter de wadjan hoe beter – en bij voorkeur eentje waarvan de bodem naadloos overgaat in de wand.
Grrroet van Sjoerd
Beste Sjoerd,
Ik kan me indenken dat u het niet exact kan zeggen,maar kunt u misschien wel een indicatie geven hoelang ik de sambal ongeveer kan bewaren in de koelkast? Dank u wel in iedere geval! 🙂
Hoi,
Ik kan het inderdaad niet exact zeggen, maar in de koelkast bewaar ik het nooit langer dan een week. Als ik het lang wil bewaren, schep ik de sambal in mini bakjes (waar ongeveer 3 eetlepels sambal in passen) en die leg ik in een speciale, afsluitbare diepvrieszak in de vriezer.
Grrrroet van Sjoerd
P.S. Ik ben geen U, ik ben gewoon Sjoerd (of Slomo) dus zeg gerust je en jij enzo.
Dit is zeker niet voor de nietzopittigeeters???
Nope. Echt niet. Je kan de mme Jeanettes weglaten, dan heb je nog steeds de lekkere smaak maar niet meer zo pedis.
Ook es gemaakt. Lekker! Heb nadien wel de hoeveelheid gembersiroop en ketjap verdubbeld. Vind ik ‘m lekkerder.
Maar…toppertje dit recept.
Zolang jij ’t lekker vindt, Pier, is elke toevoeging geoorloofd!
Een heerlijk recept weer Sjoerd, dank je wel. Ik heb de mme J met verse Habañero’s vervangen voor meer pedis ja….tikkie minder suiker en zoooo lekker. Een vingerpuntje citroenzuur en de sambal kan weken in de koelkast.
Erg lekker, een makkelijke variant hiervan is gewoon een aantal tomaten snijden, en dan het zachte van de tomaat, samen met sambal oelek, en bruine suiker of gula djawa in een oelek fijn malen. Dan als laatste de stukjes tomaat erdoor doen en voor het het serveert op tafel, gebakken uitjes doorheen mengen! Erg simpel en lekker voor bij de nasi goreng! (het is 8 uur, en ik heb al water in mn mond).
Bedankt voor deze bijdrage.
(En het is ook niet slim he, om ’s ochtends al over eten te gaan schrijven…)
😉