atjar ketimoen – Indisch zoetzuur met komkommer

Lang, heel lang geleden, ik liep nog in korte broek, hoorde ik een tante iemand terechtwijzen: “Nee, jij bedoelt atjar tjampoer adoek.” De rest van het gesprek is mij niet bijgebleven, maar die drie magische woordjes wel: atjar tjampoer adoek. Wat een apart ritme zit er in die woordcombinatie, het klinkt een beetje als een haperende motor; atjar tjampoer adoek, atjar tjampoer adoek, atjar tjampoer adoek (“ja, ik hoor het al, de 2e cilinder loopt niet mee, gaat je aardig wat kosten makker”). In mijn hoofd ben ik die drie woordjes nog jarenlang blijven herhalen, soms zelfs hardop wanneer ik in situaties verzeild raakte waar een rap antwoord vereist was maar de tijd te kort om er eentje te bedenken. Mijn vader overigens had er ook zo eentje: hudde-hudde, het betekende natuurlijk helemaal niks, maar hij kon dan tenminste wel iets zeggen. Je kon hem er ook listig mee klem zetten als hij een ongemakkelijke vraag stelde. “Ja, eh, hudde-hudde, pap.” En af was de kous.

Terug naar de atjar (of het lelijke acar, wat jij wil), het is een zoetzuur zoals augurken-in-een-potje maar dan anders. Mijn atjar, in tegenstelling tot die van eerdergenoemde tante, is erg simpel en dus ook makkelijk te maken. Ook de naam is simpel: atjar ketimoen, oftewel zuur met komkommer. (Overigens wordt het in Indonesië mentimun en ketimun en timun genoemd, maar dat terzijde.) Atjar ketimoen is lekker bij elk gerecht (nou, okee, misschien niet bij soep) en heel erg lekker bij een pedis gerecht. Ik zeg: test zelf. Maar dan wel eerst maken.

Boodschappenlijstje:

1 komkommer
200 gram azijn (blank)
90 gram kristalsuiker
8 gram verse laos
4 gram verse djahe
1 rode lombok
1 sjalotje

Ik mag geen witte azijn zeggen van Lientje (“Het is niet wit, het is doorzichtig.”)

Stap 1
Was de komkommer met veel en koud water – ik gebruik er een borsteltje bij (volgens mij is het origineel een nagelborsteltje). Droog de komkommer af en snij ‘m in schuine plakjes van ongeveer 5 mm dik.

Schuingesneden plakjes, dus.

Stap 2
Rol de lombok even tussen je handen en snij ‘m vervolgens in ringetjes. Die ringetjes mik je in een kopje heet water met daarin een theelepel suiker, goed roeren, 15 minuten laten staan en haal dan de ringetjes eruit.

Dit is om de ergste hitte uit de lombok te halen.

Stap 3
Snij een plakje djahe van 4 gram en een paar plakjes laos van in totaal 8 gram. Pel een klein sjalotje en snij wat halve ringetjes.

Plakje djahe, plakjes laos, sjalot en lombok – van de halve ringetjes sjalot op de foto gebruik ik niet alles, jij dus ook niet.

Stap 4
Schenk 200 gram witte blanke azijn in een bakje en schep er 90 gram kristalsuiker bij. Verwarm het bakje anderhalve minuut in de magnetron, gooi de djahe en laos erbij, goed roeren om de kristalsuiker op te laten lossen, deksel op het bakje en vervolgens helemaal af laten koelen.

Azijn met suiker, djahe en laos.

Stap 5
Wanneer de azijn met suiker, djahe en laos helemaal is afgekoeld, vis je de djahe en laos eruit (weggooien). Dan het bakje anderhalve minuut verwarmen in de magnetron en dan prop je er de plakjes komkommer in. Ook de lombok en een paar halve ringetjes sjalot. Deksel op het bakje en af laten koelen. Wanneer het helemaal is afgekoeld zet je het bakje in de koelkast, de volgende dag is het klaar – maar als je ongeduldig bent, is het na 4 uur al klaar.

Moet afkoelen en dan de koelkast in.

Atjar bai?

Lekker fris bij pedis.