sambal goreng tempeh kering

Dit bijgerecht doet het hier thuis bijzonder goed als snack (waar niet?). Het smaakt naar tempeh (duh!) is een beetje krokant, zoetig en ook een beetje pedis. Tenminste, zo maak ik het. Er zijn ook varianten die non-pedis zijn en erg zoet. Ken wel, maar niet mijn smaak.

Tot mijn groot verdriet lukt het maar niet mijn zus blij te maken met dit gerecht. Elke keer dat ik iets lekkers heb gemaakt met tempeh laat ik ’t haar proeven maar tot nu toe zonder succes. Ze vindt het maar niks.
“Hier Iempie, moet je proeven.”
“Wat is dat?”
“Lekker. Met tempeh.”
“Neu, dat hoef ik niet.”
“A joh, proberen!”
En daar neemt ze dan een muizenhapje, heel voorzichtig. Ze proeft, ze proeft, ze kijkt mij aan, trekt een vies gezicht en schudt haar hoofd.
“Nee,” zegt ze, “niet lekker.”
Ook haar man moet van mij per se proeven. Hij ook voorzichtig happen.
“Hmmm,” oordeelt hij een paar tellen later, “het is niet echt vies of zo…”
“Djeezus, Geor,” ik moet zuchten, “Niet Echt Vies?! Man, het is hartstikke lekker!”
Hij zoekt steun bij mijn zus, zij schudt nog maar eens met haar hoofd.
“Wij houden nou eenmaal niet zo van tempeh,” zegt hij schouderophalend. Het klinkt verontschuldigend, zoiets als: ‘Jij kan heus wel koken hoor Sjoerd, het ligt aan ons, niet aan jou.’

Barbaren zijn het! Hoe bestaat het dat iemand mijn geweldige Tim P. niet lekker vindt?
En daar sta ik dan, beteuterd, met een grote bak sambal goreng tempeh kering in mijn handen. Moeten Lientje en ik die helemaal zelf leegeten. Balen.

Nou, Sjoerd, klaar nu met klagen, vertel de mensen liever wat ze allemaal nodig hebben om die Goddelijke Snek van jou te maken.
(Grrrr…)

1 plak tempeh van de toko (of supermarkt, kan ook)

Boemboe:
iets meer dan een kwart theelepel zout
1 sjalotje (ca 35 gram )
2 teentjes knoflook
halve theelepel laos
1 theelepel asem (keukentamarinde, in potjes te koop)
halve theelepel trassie
anderhalve theelepel sambal oelek (mag natuurlijk ook minder, of meer)

Overige ingrediënten:
100 gram water
30 gram gula djawa
15 gram kristalsuiker
2x een handjevol gebakken uitjes
1 rode lombok
1 theelepel ketjap manis

*

Stap 1
Tempeh in strips snijden en lichtbruin, krokant frituren (olie op 180 graden). Uit laten lekken in een vergiet met keukenpapier.

Tempeh, lekker en ook nog ‘ns gezond.

Tempeh in plakjes gesneden.

Tempeh in strips gesneden.

Tempeh nr. 1 is al in de frituur geweest, nr. 2 moet nog.

Stap 2
Lombok in heet (gekookt) water leggen gedurende 5 minuten – hij moet wel helemaal onder trouwens. Daarna afspoelen met koud water, steeltje verwijderen en de lombok in kwart ringetjes snijden.

Note: de reden dat lombokje eerst in heet water moet dobberen, is dat de buitenkant zacht moet worden. Niets zo irritant als harde hele, halve of kwart ringetjes lombok door het eten. Althans, ik vind dat irritant. Jij misschien niet.

Stap 3
Alles voor de boemboe fijnmalen/fijnwrijven in de blender/cobek.

Stap 4
Boemboe fruiten in 3 eetlepels olie gedurende 3 minuten, gas niet te hoog want de boemboe mag niet spetteren. Vervolgens ketjap toevoegen, goed vermengen en dan gas uit. Schep vervolgens de gefrituurde tempeh-strips door de boemboe en bewaar alles even op een bord.

Stap 5
Giet 100 gram (ml, whatever) water in de schone wadjan en voeg de gula djawa en kristalsuiker toe. Breng het langzaam (af en toe roeren) aan de kook en wacht totdat je een stuk of zes grote bellen (ongeveer zo groot als je oogbal) tegelijkertijd ziet verschijnen. Zet dan het gas hoger (grote pit, standje kwart-hoog) en schep de tempeh er doorheen totdat de suikermassa helemaal opgenomen en goed verdeeld is door de tempeh. Dit laatste (ik bedoel vanaf het moment dat je het gas hoger zet) mag niet langer duren dan een minuut omdat anders de suiker te hard wordt of, erger nog, verbrandt. Schep vervolgens de tempeh in een grote bak.

Note: onderstaande foto laat zien dat het water/suiker-mengsel gaat bubbelen. Het moment dat je de tempeh toevoegt, moet wel een beetje goed gekozen worden; wanneer de bubbeltjes nog maar klein zijn, is het mengsel nog te waterig en als je dan de tempeh zou toevoegen, wordt de tempeh slap want teveel vocht (tempeh is een vreselijke spons, al is die eigenschap een beetje verloren gegaan door het frituren).
Echter, als de bubbels debiel groot zijn, betekent dat dat het mengsel al bijna helemaal versuikerd en te stroperig is geworden om de tempeh er nog makkelijk doorheen te kunnen scheppen.

Het proces tijdens het verhitten, verwoord in 3 simpele stappen, gaat eigenlijk als volgt:
1. het water verdampt en de suiker smelt
2. de suiker gaat karameliseren
3. de gekarameliseerde suiker wordt keihard en is niet meer geschikt voor consumptie

Het moment dat de tempeh moet worden toegevoegd zit tussen 1 en 2 in. De truc is namelijk dat je ervoor zorgt dat het karameliseren voor het grootste gedeelte plaatsvindt op de tempeh – dan krijg je een mooi, gesuikerd laagje.
En om te voorkomen dat de tempeh de laatste stap van het proces meemaakt (het keihard worden van de suiker), mag het omscheppen nadat je het gas hoger hebt gezet en de tempeh hebt toegevoegd niet langer duren dan een minuut. En dan ook meteen uit de pan halen die tempeh.

Die ene grote bubbel rechtsboven is een teken dat je bijna de tempeh kunt toevoegen. Als je nu nog even wacht, zie je meer en meer van die grote bubbels verschijnen (niet op de foto natuurlijk, maar in het echt), op dat moment moet je wachten.
(En vraag mij niet hoe die rode pijl in mijn wadjan is terechtgekomen…)

Ai-ai-ai, te lang gewacht! Deze bubbels zijn veel te groot, nu is het al teveel versuikerd. Weggooien en opnieuw beginnen.

Stap 6
Je hebt aan het einde van stap 5 de tempeh al in een grote bak of kom gemikt. Schep nu de gebakken uitjes en kwart ringetjes lombok er nog even doorheen (voorzichtig want de tempeh mag niet in stukken breken) en serveer het dan op een bord. Hatsikidee, lekker snoepen! (Behalve dan voor mijn zus en haar man.)

L.E.K.K.E.R.