Sajoer tempeh met lontong

Onze koelkast, en ook het aanrecht trouwens, is van vaak een verzamelplaats van bakjes, zakjes, kommetjes en schaaltjes met allerlei restjes. Immers, zomaar eten weggooien doe je niet als je een oorlog hebt meegemaakt (weliswaar was dat in mijn geval de Golfoorlog in Irak, maar het gaat om het idee).

Afgelopen week zat ik, gehurkt voor de koelkast, een inventaris te maken van nog bruikbare leftovers, ik noem er een paar:

schaalte kwartringetjes lombok
kommetje met ketjapsaus (pedis)
kommetje met ketjapsaus (voor Belanda’s)
bakje met nog een paar Javaanse gehaktballetjes
bakje met kleingesneden Chinese kool
bakje met blokjes lontong
zakje met 7 sateetjes, nog zo goed als nieuw
bakje met stukken tomaat

mooie buit, zo op het eerste gezicht. Nu nog bedenken wat ik er dan in Hemelsnaam van ga maken.

Een poosje geleden had ik mij voorgenomen een vegaterisch gerecht te maken, zomaar, omdat ’t kan (ik dacht dat zoiets wel leuk zou zijn voor op mijn site). Nou, nu dan, want kool,  lontong, tomaat. En terwijl de sateetjes gepromoveerd werden tot ontbijt, ging ik bedenken hoe dat vega-gerecht er dan precies uit moest zien.

Een sajoer, natuurlijk! Ik ging een sajoer maken, van Chinese kool, tomaat en ik heb altijd wel een paar blikjes rebung in mijn Okkie Trooi-achtige voorraadkast dus dat moest er ook bij, en Tim P. ook, lekker. Enfin, ik was lekker bezig. Alleen, toen het gerecht klaar was en ik ging proeven, miste ik iets…

Vlees! Tuur-luk! Ik miste vlees! Maar wacht eens even, waren er niet nog wat Javaanse balletjes? Even opwarmen, in een ketjapsausje dompelen en ook op het bordje. En ja hoor, helemaal compleet nu. Slomo blij!

Nou, hup, jullie ook aan de slag want dit gerecht is zooooo lekker (al zeg ik ’t zelf). Boodschappenlijstje dan:

1 plak tempeh (400 gram)
Chinese kool, kleingesneden (hoeveelheid mag je zelf bepalen)
paksoi, de blaadjes een beetje kleiner gesneden (of gescheurd), de witte stengels in smalle reepjes
1 vleestomaat, ontveld en kleingesneden
santen: 120 gram kokosblok opgelost in 600 gram water
1 zakje lontong
1 blikje bambooshoots, in lange luciferstrips
4 kemiries, geroosterd *
ca 1 theelepel zout *
beetje versgemalen peper *
ca 80 gram sjalotjes *
3 teentjes knoflook *
1 theelepel ketoembar *
halve theelepel djinten *
halve theelepel koenjit *
1 theelepel djahe *
2 theelepels sambal oelek *
1 rode lombok, in kwartringetjes gesneden
1 blaadje salam (een grote)
1 eetlepel ketjap manis
1 eetlepel verse selderij, kleingesneden
2 theelepels gula djawa

alles met * moet in de cobek

Kleingesneden stengels van de paksoi.

Stap 1
Leg een zakje lontong in een grote pan en giet er kokend water op, de pan moet bijna vol zijn met kokend water. Zet de pan op een laag pitje en hou het water aan de kook. Deksel erop en een uurtje laten staan. Draai het zakje na 30 minuten even om. Als dat uur voorbij is, doe je het gas uit en laat je de lontong nog een half uurtje liggen. Daarna haal je het zakje uit het water en hang ‘m ergens op om uit te lekken.

Note: soms zijn de lusjes aan de zakjes lontong hoogst onbetrouwbaar. Dat is niet per se een groot probleem zolang je er maar rekening mee houdt. Ik ken verhalen van mensen die de lontong nogal hoog (aan een keukenkastje ongeveer een halve meter boven het aanrecht) hadden opgehangen en tot hun groot verdriet mee moesten maken hoe zakje lontong te pletter viel op het aanrecht, ingewanden er half uitgebarsten. Drama! En dat alleen vanwege krakkemik lusje.
You have been warned!

Na uitvoerige tests bleek lusje sterk en betrouwbaar, zoals het hoort.

Stap 2, santen
Breng 600 ml (of gram, mag ook) water aan de kook en gooi er 120 gram kokosblok bij – als je dat stuk kokosblok in stukken snijdt, gaat het oplossen sneller. Laat ’t even staan, straks pas nodig.

Stap 3, boemboe
Fijnmalen/fijnwrijven in de blender/cobek: sjalotjes, knoflook, ketoembar, djinten, koenjit, djahe, zout, versgemalen peper, sambal oelek en de geroosterde kemiries.

Stap 4
Pak een vleestomaat en zorg dat je ‘m ontveld (je weet toch wel hoe dat moet he?). Snij ‘m vervolgens in kleine stukjes (die nare, harde stukjes in het midden wegdonderen) en bewaar ’t even in een bakje.

Vleestomaat in verregaande staat van ontvelling.

Stap 5
Doe de bamboo shoots in een vergiet en schenk er een beetje kokend water over. Uit laten lekken en voorlopig even negeren.

Note: uit ervaring weet ik dat er Foute Blikjes met bamboo shoots verkocht worden. En daar bedoel ik mee dat je ze met geen mogelijkheid normaal kunt openen – alleen met grof geweld. Ik heb twee blikopeners in huis, maar geen van beide is succesvol bij die kutblikjes. Wacht, ik doe er een foto bij, dan kunnen jullie mij wellicht vertellen of ik de enige ben die er problemen mee heeft…

Kutblikje, wil het liefst dichtblijven.

Fijn blikje, met handig treklipje!

Stap 6
Snij de tempeh in kleine blikjes en…, Djeezus, kijk mij nou, schrijf ik blikjes i.p.v. blokjes, dat komt omdat ik mij weer vreselijk kwaad zit te maken om die butblikjes van Jade Phoenix. Kom, even overnieuw: snij de tempeh (je hebt toch wel een lekkere verse gekocht bij de toko he? Hopelijk gebruik je niet zo eentje die tegen z’n overlijdensdatum aanleunt) in kleine blokjes en bewaar ze even in een bakje of zakje.

Stap 7
Pak een mooie, rode lombok, was ‘m even af en snij dat ding in kwart ringetjes (zaadlijst verwijderen). Bewaar ze even in een plastic zakje.

Stap 8
Snij de (verse) selderij klein, 1 eetlepel vol is genoeg. Bewaar ’t even op een schaaltje of zo.

Stap 9
Haal de boemboe uit de blender/cobek en fruit ‘m in 3 eetlepels olie samen met een blaadje salam gedurende 2 minuten. Vervolgens gooi je de stukjes tomaat erbij en roer je alles even goed door elkaar. Tegen de tijd dat de tomaat bijna helemaal is opgegaan in de massa (dat gebeurt bij mij binnen 30 tellen of zo) schenk je de santen erbij. Goed roeren en aan de kook brengen, dan de bamboo shoots, blokjes tempeh, gula djawa, ketjap en selderij erbij. Gas op laag nu en zachtjes laten pruttelen die bende. Deksel op de wadjan en 10 minuten zo laten staan.

Sajoer tempeh in de maak, blaadje salam speelt Jaws…

Stap 10
Snij de stengels van de paksoi klein en snij of scheur de bladeren kleiner. Gooi de bladeren dan in een vergiet en schenk er wat kokend water over. Even uitschudden en dan mengen met de kleingesneden Chinese kool (zie maar hoeveel je gebruikt, mij maakt ’t niet uit). Gooi daarna ook de stukjes stengel (van de paksoi) erbij.

Stap 11
Snij de lontong in blokjes en leg er een paar op een diep bord (in een diep bord?). Daarnaast leg je een handvol groentemix (Chinese kool/paksoi blaadjes en stengel) en daar bovenop schep je wat sajoer tempeh – niet al te veel vocht meescheppen – en daar bovenop strooi je kwart ringetjes lombok en wat gebakken uitjes. Leg een handjevol emping naast de lontong en een handjevol sambal goreng kentang kering aan de andere kant naast de lontong. Wat ook erg lekker is, is een klein beetje ketjapsaus over de lontong, maar dat moet je natuurlijk zelf weten. En dan tot slot, speciaal voor de vleeseters: leg een stuk of 5 Javaanse balletjes op het bord en doe daar ook een klein beetje ketjapsaus over. Hart-stikke lekker!

Note 1: als je op de blauwgekleurde tekst klikt, wordt er een pagina geopend met het betreffende recept.

Note 2: het recept voor Javaanse balletjes komt binnenkort. Echt.

Note voor de vegetariër: de sambal goreng kentang kering wordt gemaakt met o.a. trassi, als je dat niet wil eten, moet je het dus weglaten.

Eet smakelijk!

Ja, u kunt smullen hoor!